Faccões w Brazylii

Faccões w Brazylii – kto odpowiada za 90% przestępstw i dlaczego turysta prawie nigdy nie spotka się z ich działalnością?

Wstęp

Faccões w Brazylii. Brazylia od zawsze działa na wyobraźnię podróżników – Rio de Janeiro z górującym Chrystusem Odkupicielem, samba na ulicach, karnawał, plaże Copacabany i Ipanemy. Jednak obok tych barwnych obrazów pojawia się pytanie, które niepokoi wielu turystów: czy Brazylia jest bezpieczna?

W mediach często pojawiają się informacje o przemocy, fawelach i gangach. Najczęściej źródłem tych problemów są tzw. faccões criminosas – brazylijskie organizacje przestępcze, które odpowiadają nawet za 90% poważnych przestępstw w kraju.

W tym artykule przyjrzymy się:

czym są faccões i jak powstały,
dlaczego kontrolują znaczną część przestępczości,
jakie są różnice regionalne w Brazylii,
i – co najważniejsze – dlaczego turysta rzadko staje się ofiarą ich działań.

Dodatkowo znajdziesz tu praktyczne wskazówki, jak podróżować bezpiecznie i w pełni cieszyć się Brazylią.

Czym są faccões?

Słowo faccão oznacza „frakcję” albo „grupę”. W brazylijskim slangu to nazwa dla mafijnych organizacji działających w fawelach i więzieniach, które rozwinęły się w latach 80. i 90. XX wieku.

Największe z nich to:

Nazwa	Obszar działania	Charakterystyka
Comando Vermelho (CV)	Rio de Janeiro	Najstarsza, powstała w więzieniach w latach 70.
Primeiro Comando da Capital (PCC)	São Paulo, cały kraj	Najsilniejsza, działa jak międzynarodowy kartel; ogromna siła w więzieniach.
Amigos dos Amigos (ADA)	Rio de Janeiro	Mniejsza, lokalna frakcja, rywalizuje z CV.
Familia do Norte (FDN)	Amazonia	Kontrola szlaków narkotykowych przez Amazonkę.

Faccões mają strukturę wojskową, własne sądy, kodeksy i systemy „ochrony” w dzielnicach, które kontrolują. W wielu miejscach to one zapewniają mieszkańcom „porządek”, często skuteczniejszy niż działania policji.

Dlaczego odpowiadają za 90% przestępstw?

Według brazylijskich raportów bezpieczeństwa, faccões są powiązane z większością poważnych przestępstw:

Handel narkotykami – Brazylia to ogromny rynek kokainy i marihuany. Gangi kontrolują sprzedaż na ulicach i eksport do Europy oraz Afryki.
Konflikty terytorialne – walki o dzielnice między CV, ADA i PCC generują tysiące ofiar rocznie.
Wymuszenia i haracze – właściciele sklepów, firm transportowych i mieszkańcy faweli muszą płacić za „ochronę”.
Kontrola więzień – więzienia w Brazylii są w dużej mierze rządzone przez gangi. To z nich koordynuje się akcje w całym kraju.

Szacuje się, że nawet 8–9 na 10 zabójstw w Brazylii jest związanych z konfliktami gangowymi lub handlem narkotykami.

Dlaczego turysta rzadko pada ofiarą?

To pytanie, które nurtuje każdego, kto kupuje bilet do Rio, São Paulo czy Fortalezy. Skoro przestępczość jest tak powszechna, dlaczego miliony turystów wracają bezpiecznie i szczęśliwie?

Powody są trzy:

1. Turysta nie jest celem

Faccões interesują narkotyki, pieniądze z haraczy i kontrola dzielnic. Turysta nie stanowi zagrożenia dla ich interesówi nie daje żadnego zysku z ataku.

2. Przemoc jest wewnętrzna

Większość zabójstw i strzelanin to konflikty wewnętrzne: gang kontra gang, albo gang kontra policja. To nie jest przemoc wymierzona w przypadkowych przechodniów.

3. Turystyczne dzielnice są chronione

Hotele, plaże, centra handlowe i atrakcje turystyczne są zazwyczaj patrolowane i bezpieczne. Zagrożenie koncentruje się w fawelach i peryferyjnych dzielnicach.

Gdzie jest najbezpieczniej, a gdzie ryzyko jest większe?

Brazylia to ogromny kraj i różnice regionalne są istotne.

Region / miasto	Charakterystyka bezpieczeństwa
Rio de Janeiro	Największe napięcia w fawelach, ale turystyczne plaże (Copacabana, Ipanema) są dobrze chronione.
São Paulo	PCC ma ogromną władzę, ale przemoc skupia się na obrzeżach. Centrum miasta i dzielnice biznesowe są stosunkowo bezpieczne.
Fortaleza	Wysokie statystyki przestępczości, ale turystyczne dzielnice przy plażach są w praktyce spokojne.
Salvador	Wysoki poziom przemocy w peryferiach, ale historyczne centrum i obszary turystyczne są kontrolowane.
Florianópolis	Jedno z najbezpieczniejszych dużych miast Brazylii, chętnie odwiedzane przez turystów z Argentyny i Europy.

Brazylia to nie Meksyk – ważne rozróżnienie

Warto podkreślić jeszcze jedną rzecz, która często pojawia się w rozmowach z turystami z Polski. Polacy mylą brazylijskie faccões z meksykańskimi kartelami narkotykowymi.

W Meksyku działają brutalne kartele (Sinaloa, Jalisco New Generation, Los Zetas), które walczą o szlaki narkotykowe do USA. To one odpowiadają za porwania, masowe egzekucje i spektakularne ataki, które trafiają na pierwsze strony gazet.
W Brazylii sytuacja wygląda inaczej. Tutaj funkcjonują właśnie faccões criminosas – zorganizowane grupy kontrolujące favelas, handel narkotykami i więzienia. Ich przemoc jest groźna, ale skupia się głównie na konfliktach wewnętrznych i walkach z policją, a nie na atakach na turystów czy cudzoziemców.

Statystycznie, Meksyk jest dziś znacznie bardziej niebezpieczny niż Brazylia. W rankingach ONZ i organizacji zajmujących się bezpieczeństwem Meksyk regularnie znajduje się wyżej pod względem liczby zabójstw i brutalności działań karteli.

Problem polega na tym, że Polacy często nie rozumieją tej różnicy. W zbiorowej wyobraźni „Ameryka Łacińska = kartele”. Tymczasem w Brazylii turysta niemal nigdy nie ma styczności z faccões, podczas gdy w Meksyku realne ryzyko dotknięcia przemocą karteli jest dużo wyższe.

Przestępczość zorganizowana nie jest tylko problemem Brazylii

Polacy często patrzą na Brazylię jak na kraj wyjątkowo niebezpieczny, zapominając, że zorganizowana przestępczość istnieje praktycznie wszędzie na świecie – także w krajach, które uchodzą za „bezpieczne” i „cywilizowane”.

Włochy – mafia, która stała się legendą

We Włoszech od dziesięcioleci działają takie organizacje jak Cosa Nostra (Sycylia), ’Ndrangheta (Kalabria), Camorra(Neapol) czy Sacra Corona Unita (Apulia).

’Ndrangheta to dziś jedna z najpotężniejszych mafii na świecie – kontroluje znaczną część europejskiego rynku kokainy.
Włochy są krajem turystycznym numer jeden w Europie, a mimo to miliony turystów rocznie nigdy nie mają styczności z mafią.

To dokładnie tak jak w Brazylii – przestępczość zorganizowana istnieje, ale dla turysty jest praktycznie niewidoczna.

Japonia – Yakuza w kraju dyscypliny

Japonia uchodzi za wzór bezpieczeństwa, ale tam również działa Yakuza – jedna z najstarszych grup mafijnych świata.

Oficjalnie posiada biura, wizytówki, a nawet organizuje pomoc po katastrofach naturalnych.
Yakuza kontroluje m.in. hazard, prostytucję i część rynku budowlanego.

Turysta w Tokio czy Kioto również nie zauważy działalności mafii – podobnie jak w Rio czy São Paulo.

Meksyk – przykład brutalności karteli

Dla porównania, Meksyk rzeczywiście jest bardziej niebezpieczny:

Kartele stosują otwartą przemoc wobec cywilów – porwania, masowe groby, ataki na autobusy.
Konflikty mają charakter spektakularny i krwawy, a turyści bywają ofiarami przypadkowymi.

Tu różnica między Meksykiem a Brazylią jest wyraźna: w Brazylii przemoc jest zlokalizowana i raczej nie dotyka przyjezdnych, w Meksyku bywa chaotyczna i otwarta.

Fakty i mity o bezpieczeństwie w Brazylii

Mit: „Turysta jest głównym celem gangów.”
Fakt: Turysta jest praktycznie poza ich zainteresowaniem.
Mit: „W Rio de Janeiro nie można wyjść z hotelu.”
Fakt: Codziennie setki tysięcy turystów spacerują po Copacabanie i odwiedzają atrakcje bez problemów.
Mit: „W Brazylii wszędzie są strzelaniny.”
Fakt: Strzelaniny zdarzają się w fawelach i w konkretnych dzielnicach, rzadko w strefach turystycznych.

Jak zachować bezpieczeństwo? – praktyczne wskazówki

Nie odwiedzaj faweli bez przewodnika – to nie jest atrakcja turystyczna do samodzielnego zwiedzania.
Unikaj afiszowania się z drogimi przedmiotami – telefon, zegarek, biżuteria mogą przyciągnąć uwagę złodziei.
Korzystaj z oficjalnych aplikacji transportowych – Uber, 99 lub taksówki zamawiane przez hotel.
Planuj powrót wcześniej – lepiej nie spacerować nocą po pustych ulicach.
Zachowaj spokój – jeśli ktoś spróbuje odebrać Ci telefon czy portfel, lepiej go oddać niż ryzykować konfrontację.
Śledź lokalne wiadomości – w razie większych starć policji z faccões lepiej zostać w hotelu.

Turysta kontra rzeczywistość statystyczna

Według brazylijskiego ministerstwa turystyki, ponad 6 milionów turystów rocznie odwiedza Brazylię. Zdecydowana większość nie doświadcza żadnych problemów z przestępczością.

Większe ryzyko to:

kieszonkowcy w zatłoczonych autobusach,
kradzieże telefonów na plaży,
oszustwa taksówkarskie.

To dokładnie takie same zagrożenia jak w wielu innych krajach na świecie.

Podsumowanie.Faccões w Brazylii

Faccões w Brazylii to poważny problem społeczny i powód, dla którego statystyki przestępczości są tak wysokie. Odpowiadają za większość zabójstw, handlem narkotykami i konfliktami terytorialnymi.

Jednak turysta, który przyjeżdża na plażę w Rio, spaceruje po Pelourinho w Salvadorze czy ogląda wydmy w Fortalezie, praktycznie nie ma szans zetknąć się z działalnością gangów.

Największym zagrożeniem pozostają drobne kradzieże i kieszonkowcy – a przed tym można się łatwo zabezpieczyć, stosując proste zasady.

Brazylia jest pełna kontrastów: z jednej strony dramatyczne statystyki, z drugiej – niezwykła gościnność i serdeczność ludzi. Warto znać realia, ale nie pozwolić, by strach odebrał nam możliwość poznania jednego z najpiękniejszych krajów świata.