Dlaczego w Brazylii nikt już prawie nie używa gotówki

1. Pix – rewolucja, której Polska jeszcze nie ma

Dlaczego w Brazylii nikt już prawie nie używa gotówki. W 2020 roku brazylijski bank centralny uruchomił Pix – system płatności natychmiastowych działający 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, całkowicie bez prowizji. Wystarczy numer telefonu, adres e-mail albo nawet numer PESEL-opodobny (CPF), by przelać pieniądze w kilka sekund.

Pix działa wszędzie: od wielkich miast po małe miasteczka.
Akceptują go sklepy, taksówkarze, urzędy, a nawet sprzedawcy na plaży.
Pix jest darmowy dla osób fizycznych – nie ma tu opłat jak przy BLIK czy przelewach ekspresowych w Polsce.

Efekt? W niecałe trzy lata Pix przejął ponad 30% wszystkich płatności detalicznych w kraju. To tak, jakby w Polsce każdy kiosk, fryzjer czy sprzedawca truskawek przyjmował wyłącznie BLIK-a, i to za darmo.

2. Gotówka stała się zbędna

Dzięki Pix, kartom i aplikacjom fintechów (Nubank, PicPay, MercadoPago) Brazylijczycy przestali nosić gotówkę. Dla bezpieczeństwa nikt nie chce mieć przy sobie banknotów. Portfel w kieszeni to dziś tylko telefon z aplikacją bankową.

3. Pandemia i cyfryzacja

COVID-19 przyspieszył trend: z obawy o higienę i bezpieczeństwo większość osób przeszła na płatności cyfrowe. Jednocześnie rząd i bank centralny mocno promowały bankowość elektroniczną jako narzędzie walki z wykluczeniem finansowym.

4. Inkluzja finansowa – sukces większy niż w Polsce

W Polsce wciąż istnieje grupa osób „poza systemem bankowym”. W Brazylii – paradoksalnie – więcej ludzi ma konto bankowe i Pix niż w Europie. Nawet osoby z faweli, które nigdy nie miały konta, otwierają je w aplikacjach fintechów, bo to jedyny sposób na otrzymywanie wypłat, świadczeń czy drobnych przelewów od rodziny.

Dlaczego Brazylia ma restrykcyjne przepisy walutowe

1. Historia inflacji i kryzysów

Brazylia w XX wieku przeżyła hiperinflację (setki procent rocznie) i wielokrotne kryzysy walutowe. Z tego powodu władze zawsze przykładały ogromną wagę do kontroli przepływów kapitału.

2. Ochrona stabilności reala

Real brazylijski (BRL) jest walutą wrażliwą na wahania rynków globalnych. Restrykcyjne przepisy chronią rezerwy walutowe i ograniczają gwałtowne odpływy kapitału.

3. Walka z praniem pieniędzy

Brazylia ma wysoki poziom przestępczości gospodarczej. Dlatego każda duża transakcja walutowa musi być zgłoszona. Istnieje też specjalny podatek IOF (Imposto sobre Operações Financeiras), który nakładany jest na operacje finansowe w walucie obcej – to dodatkowa bariera.

4. Prawo walutowe 2022 (Lei 14.286/21)

Nowe przepisy uprościły wiele procedur, ale nadal obowiązuje zasada, że w kraju transakcje muszą odbywać się w realach, a obca waluta jest możliwa tylko w wyjątkowych sytuacjach (eksport, import, turystyka, inwestycje zagraniczne).

Efekt? Brazylia utrzymuje zdrowszy i bardziej przejrzysty system finansowy niż Polska, gdzie gotówka i „szara strefa” nadal funkcjonują na dużą skalę.

Najnowocześniejszy komputer banku centralnego na świecie

Tu dochodzimy do elementu, o którym prawie nikt w Europie nie wie. Brazylijski Banco Central do Brasil posiada jedną z najnowocześniejszych infrastruktur informatycznych na świecie.

To właśnie brazylijski bank centralny zbudował Pix, a więc system obsługujący miliardy przelewów w czasie rzeczywistym.
Ich system działa lepiej niż w USA (gdzie Fed dopiero w 2023 roku uruchomił FedNow – odpowiednik Pix, z dużo mniejszym zasięgiem).
Moc obliczeniowa komputerów Banco Central pozwala na obsługę kilkudziesięciu tysięcy transakcji na sekundę, w czasie rzeczywistym, bez awarii.
W rankingach fintech Brazylia uznawana jest za najbardziej zaawansowany cyfrowo rynek finansowy świata, razem z Chinami.

Można powiedzieć, że Brazylia wyprzedza Polskę i całą Unię Europejską o dobre kilka lat, jeśli chodzi o:

natychmiastowe przelewy,
powszechność cyfrowych płatności,
centralne rozwiązania banku centralnego.

Wniosek.Dlaczego w Brazylii nikt już prawie nie używa gotówki

Polak, który przyjeżdża do Brazylii, jest zaskoczony:

nie zapłaci gotówką za taksówkę,
w restauracji kelner poda mu kod QR do Pix,
nawet sprzedawca kokosów na plaży ma swój kod Pix.

A wszystko to działa szybciej, prościej i bez prowizji.

Brazylia to przyszłość finansów – kraj, w którym państwowy bank centralny zbudował rozwiązania nowocześniejsze niż w USA, Polsce i całej Europie.